Wij wonen nog niet héél lang op Madeira, maar lang genoeg om al sommige gewoontes en typische eigenschappen van de Madeirezen te kennen en (deels) te waarderen. De bevolking hier staat bekend om zijn gastvrijheid en hartelijkheid en met hun typische trekjes worden zij voor ons alleen maar sympathieker.
Als je voor het eerst autorijdt op Madeira, moet je vast wel eerst even wennen aan de meestal smalle, steile en bochtige wegen. Hier zijn ze deze wegen natuurlijk gewend en wordt er best wel hard gereden. Maar bij een zebrapad wordt altijd voor de voetgangers gestopt, maakt niet uit hoe hard men aan het rijden is.
Het knipperlicht wordt bijna nooit gebruikt: niet als je afslaat en niet als je iemand inhaalt. Er bestaat zelfs een uitdrukking: “pisca custa” (knipperen kost geld). Maar als er een obstakel op de weg staat, waar je langs moet, wordt altijd het knipperlicht gebruikt. Zo’n obstakel is meestal een andere auto, die gewoon aan de kant staat. Het is hier heel gewoon om even te stoppen om bijvoorbeeld met iemand op de stoep te praten. Daar stoort zich hier niemand aan. Gewoon knipperen en er om heen rijden.
Op een rotonde kun je direct de toeristen van de bevolking onderscheiden. Terwijl de toeristen keurig om de rotonde rijden en netjes in hun baan blijven (er zijn meestal 2 banen), rijden de Madeirezen zo goed als rechtdoor en gebruiken beide banen, ongeacht waar ze de rotonde af rijden – natuurlijk zonder knipperlicht.
Wat het parkeren betreft, zijn ze hier wel erg goed. Zij kunnen echt overal inparkeren en zelfs de smalste wegen en plekken zijn geen probleem.
Wij hebben in ieder geval al geleerd, dat auto’s smaller zijn dan je zou denken …. tot nu toe ging het altijd goed.
Op dit moment wonen wij vrij centraal in São Vicente en hebben daardoor veel contacten met de buurt. Op die manier hebben wij snel de verschillende begroetingen geleerd, die afhankelijk van het tijdstip van de dag gebruikt worden. “Bom dia” (goeiedag) wordt alleen ‘s morgens tot ongeveer 12 uur gebruikt, “Boa tarde” (goedemiddag) zeg je dan eigenlijk de hele rest van de dag, zelfs ‘s avonds. “Boa noite” (goedenacht) wordt dan alleen laat op de avond en voor het slapen gebruikt, in ieder geval alleen als het donker is.
De meeste huizen hier hebben geen bel. In het begin moesten wij eerst eraan wennen dat buren, bezoek en zelfs de pakketbezorger gewoon roepen, klappen of toeteren. Maar alles went.
Wij hebben al de nodige ervaringen met de post en de bezorgdiensten. Eerst moesten wij ons natuurlijk bij de bezorgers en de postbode voorstellen, zodat zij überhaupt wisten, waar de “buitenlanders” woonden. Over het algemeen is de post best lang onderweg. Vanuit Duitsland of Nederland duurt het meestal 2-4 weken voordat de post ons bereikt. Alles wordt eerst in Lissabon verzameld, voordat een containerboot naar Madeira vertrekt – en deze vertrekken maar 1x per week. Het is dus niet zo dat wij online iets vandaag kunnen bestellen, wat morgen al in huis is. Alles wat vanuit het vaste land moet komen, duurt zijn tijd en niemand kan precies zeggen, hoe lang het iedere keer gaat duren.
In het begin was dat zeker frustrerend, maar inmiddels zijn wij eraan gewend. Nu hebben wij of langer de voorpret of wij kopen andere, lokale producten, die gewoon op het eiland verkrijgbaar zijn.
Ook de communicatie via de telefoon of via de email verloopt anders: je krijgt gewoon geen antwoord. Als je dan persoonlijk verschijnt en met iemand face to face praat, is er geen enkel probleem en is iedereen erg behulpzaam. Wij moeten er nog steeds aan werken, om de digitale wereld, die zo makkelijk en snel functioneert, in te ruilen voor de oude, analoge en persoonlijke manier.
Natuurlijk moeten wij het ook over het eten en drinken hebben. Ieder land heeft zo zijn voorkeuren: wat het drinken betreft moet je op Madeira zeker koffie, wijn en Poncha (kleine alcoholische cocktail) benoemen. De Madeirezen houden van hun koffie, sterke koffie, en het liefst drinken zij een Bica (net een espresso). Een Bica wordt altijd en overal gedronken, graag ook even snel staand. Maar ook wijn of Poncha vind je vaak op de tafels en dan maakt het niet uit hoe laat het is. De 17 uur-regel kennen ze hier niet.
Qua eten willen ze hier niet graag experimenteren. Natuurlijk vind je in de hoofdstad Funchal verschillende soorten restaurants, maar geen echt groot divers aanbod van verschillende eetculturen. Je vindt bijvoorbeeld op het hele eiland geen Grieks restaurant. Het typische Madeirese eten is erg puur, zonder poespas, en bestaat meestal gewoon uit vis of vlees met groenten, aardappelen en een salade. Je zou denken dat de Portugezen met hun ontdekkings- en zeevaardersgeschiedenis meer invloeden van of producten uit andere landen hebben overgenomen. Maar Madeira is natuurlijk een eiland, welk lang erg afgelegen was en de bevolking moest eten, wat ze zelf kon verbouwen. En dat is eigenlijk tot op heden zo gebleven.
Wij persoonlijk houden heel erg van dit pure eten en genieten vooral van de verse en lokale producten. Vanwege het milde klimaat kunnen ze hier het hele jaar door van alles verbouwen. Wij hebben eerder al verteld, dat in het weekend meestal verschillende dieren worden geslacht en gekookt en een groot eetfestijn wordt georganiseerd. Verser en lokaler kan niet en dat proef je dan ook.
Iets wat ook typisch voor Portugal is, maar wat wij minder leuk vinden, zijn de televisies in alle restaurants. Overal hangen ze op, gelukkig meestal op stil. Er staan de meest uiteenlopende programma’s op, meestal wordt er helemaal niet naar gekeken of op gelet. Laatst zaten wij te eten en stond er een documentaire van National Geographic op ….. over ongedierte!
Iedereen spreekt hier graag af om samen wat te gaan drinken of te eten, maar wij worden nog steeds iedere keer opnieuw verrast en overrompeld. Als je namelijk op Madeira afspreekt, is dat niet voor ‘s avonds of ‘s morgen, of ergens in de komende tijd, nee, het is altijd meteen nu. Het kan zelfs gebeuren, dat de anderen al in het café of het restaurant zitten te wachten. Als je afspreekt, laat iedereen alles staan of liggen, het maakt niets uit of je eigenlijk op de bank een film kijkt, of in de sportschool bent of net bezig bent in de tuin. Wij hebben al vaker geprobeerd om iets meer vooruit te plannen, maar dan krijg je iedere keer hetzelfde antwoord: “Wie weet wat later is? Of vanavond? Morgen kan toch van alles gebeuren…” Nou, wij zullen er vast wel nog aan gaan wennen.
In een eerdere blog hadden wij het er al eens over dat de Portugezen zo graag praten. Dit valt iedere keer opnieuw op, vandaar dat wij dit ook hier bij de gewoontes nog eens willen benoemen. Voor ons blijft het nog steeds onbegrijpelijk hoe lang men over een onderwerp kan praten. Vaak is het niet eens iets belangrijks en het komt zelfs voor, dat in een groep alleen één iemand praat, terwijl de rest gewoon aan het luisteren is. Wij blijven dit gefascineerd volgen en proberen iedere keer zo veel mogelijk te begrijpen.
In tegenstelling tot de Nederlanders praten ze hier niet over het weer. In Nederland kan ieder gesprek wel eens over het weer gaan, of het nu te warm, te koud, te nat of te droog is. Over het weer kunnen ze altijd praten (en klagen). Dat hebben wij hier nog nooit mee gemaakt. Waarschijnlijk omdat het weer erg stabiel is en je er daarom niet zoveel over kunt zeggen. Het weer is gewoon zoals het is. Maar ons als “buitenlanders” valt wel op, dat ze erg aan goed weer gewend zijn. Zodra het ietsje kouder wordt dan 20 graden of als het begint te regenen, trekt iedereen de truien of jassen aan, terwijl wij prima in een T-shirt kunnen lopen.
Het vermelden waard is nog het onderwerp veiligheid. Madeira is een erg veilig eiland, wat zeker hier bij ons in het noorden opvalt. Iedereen kent iedereen, iedere auto is bekend, je weet waar iedereen woont, etc. Dit maakt eigenlijk iedere soort van criminaliteit onmogelijk.
In de sportschool legt iedereen op een plank bij de ingang zijn mobieltje, zijn (auto-)sleutels en/of beurzen neer. In mijn laatste sportschool in Nederland moest je voor een kluisje betalen! Hetzelfde geldt in cafés of restaurants, overal liggen de waardevolle spullen gewoon op tafel en niemand hoeft bang te zijn, dat deze gestolen worden. Laatst hebben wij onze auto met de auto van een vriend geruild en onze auto stond de hele dag voor de deur met de sleutels erin. Dit veilig gevoel en het vertrouwen onder elkaar is erg prettig.
Als laatste willen wij het nog over de fascinatie van de Portugezen met de krasloten en lotto in het algemeen hebben. Wij hebben al vaak de lange rijen voor de kiosken gezien en hebben ons iedere keer afgevraagd, waarom er zo veel mensen staan. Volgens een recent krantenartikel gaven de Portugezen (inclusief het vaste land) in 2019 dagelijks 4,7 miljoen Euro uit aan krasloten en lotto. Nu weten wij waarom de lange rijen ontstaan.
Dit zijn natuurlijk maar een paar van de typische gewoontes en alles is op onze persoonlijke ervaring gebaseerd. Sommige gewoontes hebben wij zelfs al overgenomen, deels onbewust, maar deels ook met veel plezier.
Wij rijden (nog niet) zo hard auto als de Madeirezen en gebruiken ook netjes ons knipperlicht, maar wij zijn inmiddels wel aan de typische wegen op Madeira gewend en een rotonde rijden wij op z’n Maderiaans.
Wij hebben in elk geval meer geduld en zijn makkelijker geworden. Het is gewoon zo dat je niet altijd alles meteen kunt kopen of krijgen. Het zijn ook meestal geen belangrijke spullen en je kunt er zonder problemen even op wachten.
En ja, wij moeten toegeven, dat onze alcoholconsumptie een klein beetje is gestegen, sinds wij op Madeira leven, maar de Madeirezen houden wij zeker nog niet bij. Bij de lange gesprekken horen wij ook meer bij de luisteraars en wij hebben nog niet in de rij gestaan voor krasloten.
Maar het maakt niet uit wat wij eigenlijk op de planning hadden, of de zon schijnt, of dat het regent, wij drinken eerst maar eens een Bica en genieten van het moment …. wie weet wat verder die dag nog zal gebeuren.
